๕๑ เอื้อมเด็ดดอกฟ้า
เอื้อม สอยแต่ดอกไม้ ใกล้มือ
เอื้อมเฮย
เด็ด แต่ดอกต่ำถือ เด็ดได้
ดอก สูงสุดยอดคือ เกินกว่า
เอื้อมเฮย
ฟ้า โปรดสร้างดอกให้ แก่ผึ้งภมรดม ฯ
๕๒ ซื้อควายหน้านา
ซื้อ โคคราวแรกต้น ฝนเชย
ควาย ย่อมแพงเกินเลย ค่าได้
หน้า ฝนค่าควายเคย แพงลิ่ว
นา ไม่มีควายใช้ จึ้งซื้อควายแพง ฯ
๕๓ ซื้อผ้าหน้าหนาว
ซื้อ เครื่องนุ่มห่มป้อง กันหนาว
ผ้า ผ่อนผืนใหญ่ยาว อยากได้
หน้า ที่เยือกเย็นคราว ลมพัด โบกแฮ
หนาว นักซื้อผ้าใช้ จึ่งได้ผ้าแพง
ฯ
๕๔ ซื้อควายในหนอง
ซื้อ หาพาหนะใช้ ทำนา
ควาย ย่อมช่วยแบกหา ทรัพย์ได้
ใน น้ำนิ่งนอนคา โคลนเปือก ตมแฮ
หนอง ย่อมปิดควายไว้ ไม่รู้ควายชรา
ฯ
๕๕ ซื้อทองในไถ้
ซื้อ เครื่องประดับเนื้อ ตัวตน
ทอง นพคุณของคน พ่อค้า
ใน ไถ้ใส่ทองขน ขายถูก
ไถ้ ใส่ทองหุ้มผ้า พ่อค้าทองปลอม ฯ
๕๖ ได้บนเสียล่าง
ได้ พึ่งผู้ใหญ่คุ้ม รักษา
บน เกศท่านเมตตา ชุบย้อม
เสีย เพื่อนพวกอิจฉา เหินห่าง
ล่าง ลูกน้องไม่ล้อม แห่ห้อมพร้อมเพรียง ฯ
๕๗ ได้ล่างเสียบน
ได้ พรรคพวกแวดล้อม ล้นหลาม
ล่าง ลูกน้องติดตาม ปกป้อง
เสีย ผู้ใหญ่ไม่ตาม เสริมส่ง
สูงนา
บน ไม่เมตตาต้อง ต่ำเตี้ยตกดิน
ฯ
๕๘ หูหนวกตาบอด
หู ฟังแต่ไม่รู้ สำเนียง
หนวก ไม่รับฟังเสียง ค่าก้อง
ตา ดูแต่รูปเพียง ว่ารูป คนแฮ
บอด ไม่หลงรูปน้อง นั้นแล้วสุขเกษม
ฯ
๕๙ เสียน้อยเสียยาก
เสีย ทรัพย์บริจาคสิ้น สูญหาย
น้อย นิดคิดเสียดาย ขัดข้อง
เสีย เปล่าไม่เสียขาย มีค่า คืนแฮ
ยาก จักหยิบยื่นต้อง ลักปล้นคนรวย ฯ
๖๐ เสียมากเสียง่าย
เสีย ทรัพย์กลับได้ชื่อ ลือชา
มาก แต่มีเหรียญตรา ตอบให้
เสีย เงินกลับได้จา- รึกชื่อ
ง่าย กว่าง่ายจ่ายได้ ชื่นหน้าตาบาน ฯ
๖๑ ถี่ลอดตาช้าง
ถี่ ถ้วนสิ่งจีดจ้อย คอยมอง
ลอด เล็ดเม็ดงากรอง เก็บไว้
ตา ไม่รอบตัวของ มีค่า มากแฮ
ช้าง ใหญ่ลอดออกได้ ไม่รู้เมื่อไร
ฯ
๖๒ ห่างลอดตาเล็น
ห่าง ไกลใจจดจ้อง จับผิด
ลอด ช่องเพียงเล็กนิด ปิดป้อง
ตา หลังไม่เพ่งพิศ ดูทั่ว ถึงแฮ
เล็น ไม่พ้นตาต้อง คลี่ผ้าหาเล็น
ฯ
๖๓ เสียกำซ้ำกอบ
เสีย เบี้ยสิ่งเล็กน้อย ในมือ
กำ ไม่ปล่อยเลยถือ แน่นไว้
ซ้ำ คราวเคราะห์ร้ายคือ โจรจับ ตัวแฮ
กอบ ทรัพย์ยกมือไหว้ ยื่นให้โดยดี ฯ
๖๔ วัวหายล้อมคอก
วัว ที่เลี้ยงปล่อยไว้ กลางลาน บ้านแฮ
หาย ลับวัวใช้งาน หมดบ้าน
ล้อม คอกตอกลิ่มดาน ขัดปาก
คอกแฮ
คอก ที่ล้อมสี่ด้าน ปิดกั้นวัวชรา
ฯ
๖๕ ลมเพลมพัด
ลม ว่าวพัดว่าวให้ ลอยลม
เพ พัดใบเรือจม ล่มร้าย
ลม ฝนพัดฝนพรม พรำค่ำ
เช้าแฮ
พัด เล่นไปมาคล้าย จิตผู้รวนเร ฯ
๖๖ หาลาภทางไกล
หา เงินต้องออกค้า กำไร
ลาภ อยู่ถึงเมืองไกล ต่างด้าว
ทาง เดินผ่านโจรไพร คอยดัก ปล้นแฮ
ไกล สุดหล้าค้าข้าว ขาดสิ้นทุนรอน
๖๗ เสียสัดใช้ถัง
เสีย ทรัพย์เสียศักดิ์สิ้น สารพัด เสียเฮอ
สัด อย่ายอมเสียสัตย์ ซื่อไว้
ใช้ ความสัตย์มาวัด คุณค่า คนแฮ
ถัง ย่อมตวงข้าวได้ อย่าใช้ตวงคน ฯ
๖๘ ได้คืบเอาศอก
ได้ ที่นาไร่น้อย รุกเขา
คืบ หนึ่งไม่พอเอา ศอกได้
เอา อีกหนึ่งว่าเรา ยังอยาก ได้แฮ
ศอก หนึ่งท่านกลับให้ ปรับใช้สองวา ฯ
๖๙ ลากหนามจุกช่อง
ลาก ไม้หนามปิดกั้น หนทาง
หนาม ไหน่ลากมาวาง ปิดไว้
จุก เจ่านั่งอยู่กลาง รั้วรอบ
ช่อง ไม่มีหนีได้ ป่าไหม้ตัวตาย
ฯ
๗๐ ลากหนามข้างปลาย
ลาก ลู่กิ่งไผ่ล้อม เคหา
หนาม ไหน่ลากเอามา ปิดป้อง
ข้าง โคนย่อมมีตา มีกิ่ง
กีดแฮ
ปลาย ที่ลากมักข้อง ขัดค้างขวางรี
ฯ
๗๑ ตีวัวกระทบคราด
ตี วัวตัวเชื่องช้า โกรธวัว
วัว ที่ลากคราดกลัว เจ็บแท้
กระทบ ถูกคราดรัว เสียงเฆี่ยน ขับแฮ
คราด ที่วัวลากแต้ ไม่รู้เจ็บเลย ฯ
๗๒ ขุดบ่อล่อปลา
ขุด หนองปักกร่ำไว้ ดักปลา
บ่อ ลึกมีธารา หล่อเลี้ยง
ล่อ ให้หมู่มัจฉา มาอยู่
เย็นแฮ
ปลา กลับถูกจับเกลี้ยง บ่อเลี้ยงล่อปลา ฯ
๗๓ หมาเห็นข้าวเปลือก
หมา โซหิวแสบท้อง มองคน
เห็น ท่านเลี้ยงไก่จน อิ่มท้อง
ข้าว ที่ไก่นกวน มาจิก กินแฮ
เปลือก ที่หุ้มข้าวกล้อง
สุนัขต้องมองเมิน ฯ
๗๔ เข้านอกออกใน
เข้า วังตั้งแต่เช้า ตกเย็น
นอก จากคนยากเข็ญ อย่าเข้า
ออก มาโอ่อวดเป็น คนใหญ่
ยศแฮ
ใน พระราชวังเจ้า กราบเท้าเจ้านาย ฯ
๗๕ เข้าพระเข้านาง
เข้า วัดกราบพระเจ้า พระสงฆ์
พระ เดชพระคุณจง ปกป้อง
เข้า บ้านแม่ยายตรง เข้ากราบ ตีนแฮ
นาง แม่เมตตาต้อง ยกให้ลูกสาว
ฯ
