๘๗๖. ระเด่นลั่นได*
ระ เด่นละครชื่อก้อง ลั่นได
เด่น ยิ่งกว่าเรื่องไหน หมดสิ้น
ลั่น ไดไล่ดันไฉ* เฉชื่อ ผวนแฮ
ได ไล่ดันขันดิ้น ตลกล้ำ ขำขัน ฯ
(* ลั่นได คือ ไล่ดัน ละครตลก)
๘๗๗. เป็นมรรคเป็นผล
เป็น ทางประเสริฐเข้า นิพพาน
มรรค แปดท่านประทาน ตรัสไว้
เป็น ทางสู่ทิพย์วิมาน สูงสุด
ผล ลุอรหันต์ใช้ มรรคนี้ ดำเนิน ฯ
๘๗๘. เป็นวรรคเป็นเวร
เป็น ประโยคโยกย้าย วาที
วรรค หนึ่งปากเอกมี ค่าล้ำ
เป็น โทที่ใจมี ศีลขาด
เวร กระหน่่ำกรรมช้ำ เหตุด้วย ใจทราม ฯ
๘๗๙. ปล่อยนกปล่อยปลา
ปล่อย คนผิดโทษพ้น ประหาร
นก โง่โปรดประทาน ขีพให้
ปล่อย กาเพราะสงสาร มันอด อยากแฮ
ปลา รอดชีวิตได้ เหตุด้วย กรุณา ฯ
๘๘๐. ปลายอ้อยปลายแขม
ปลาย ตระกูลชาติเชื่้อ กษัตรา
อ้อย ยอดหมดรสา โอษฐ์อ้อย
ปลาย น้ำหมดผักปลา ว่ายว่าง ห่างแฮ
แขม งอกริมตลิ่งย้อย โยกย้าย สายลม ฯ
๘๘๑. บ้านแตกสาแหรกขาด
บ้าน ทะเลาะเบาะแว้ง ด่าทอ กันแฮ
แตก ก๊กแตกเหล่ากอ พี่น้อง
สาแหรก แยกแตกปากคอ ในครอบ ครัวแฮ
ขาด ญาติไม่เกียวข้อง พี่น้อง อ่อนแอ ฯ
๘๘๒. บนบาลศาลกล่าว
บน บอกเทวราชเจ้า บวงสรวง
บาล ช่วยรักษาปวง ป่วยไข้
ศาล เจ้าโปรดรับบวง สรวงเซ่น ไหว้แฮ
กล่าว กราบเท้าท่านให้ โปรดด้วยช่วยเหลือ ฯ
๘๘๓. เบาอกเบาใจ
เบา บางสร่างโศกเศร้า เหงาใจ
อก ที่หนักเบาไป มากแล้ว
เบา อกป่วยไข้ใน กาลก่อน
ใจ ขุ่นหมองผ่องแผ้ว เคราะห์ร้าย หายสูญ ฯ
๘๘๔. บุญหนักศักดิ์ใหญ
บุญ ท่านสร้างไว้แต่ ปางใด
หนัก เท่าเมรุไกร คู่ฟ้า
ศักดิ์ ท่านยิ่งกว่าใคร ในโลก
ใหญ่ กว่าใครในหล้า แต่แล้ว วายชนม์ ฯ
๘๘๕. บอกเล่าเก้าสิบ
บอก เล่ากล่าวแต่ถ้อย คำสัตย์
เล่า ว่าเป็นเด็กวัด ฝั่งโน้น
เก้า ขวบพ่อตายพลัด จำพราก จากเฮย
สิบ ขวบโกนหัวโล้น เร่เข้า บวชเณร ฯ
๘๘๖. เบาไม้เบามือ
เบา บ่ามีพวกพ้อง แบกหาม
ไม้ หนักมีคนตาม แบกให้
เบา อกลูกดีงาม ว่าง่าย
มือ ยกประนมไหว้ พระคุ้ม ครองตัว ฯ
๘๘๗. ปากว่ามือถึง
ปาก พูดไม่ขาดถ้อย คำลง
ว่า จะต้อยมึงตรง ปากกล้า
มือ กำหมัดซัดหลง เข้าลูกคางเฮย
ถึง แก่ล้มลงอ้า ปากร้อง ผมกลัว ฯ
๘๘๘. เป็นกอบเป็นกำ
เป็น ทรัพย์หาเก็บได้ จากการ งานเฮย
กอบ หนึ่งนับประมาณ มากได้
เป็น ทรัพย์รับประทาน โดยชื่น ใจแฮ
กำ หนึ่งใส่ปากให้ อิ่มท้อง ของตน ฯ
๘๘๙. ปลูกหอลงโรง
ปลูก เหย้าเฝ้าแต่ร้ัง รอวัน
หอ รักรับเมียขวัญ คู่ห้อง
ลง อยู่คู่ชีวัน จนแก่ เฒ่าเอย
โรง รับมงคลคล้อง คู่ม้วย ด้วยกัน ฯ
๘๖๑. ต้อนรับขับสู้
ต้อน หน้าต้อนติดก้น ตามหลัง
รับ ท่านผู้มายัง เขตบ้าน
ขับ กลอนสวดให้ฟัง ไพเราะ
สู้ ไม่หลบหนีต้าน ต่อผู้ มาเยือน ฯ
๘๖๒. ต้องศรกามเทพ
ต้อง ตาสบเนตรน้อง นงสมร
ศร ดั่งเนตรสายศร เสียบไส้
กาม ราคดั่งไฟฟอน หัวอก
เทพ แห่งความรักใช้ เสียบด้วย ศรกาม ฯ
๘๖๓. ติดเนื้อต้องใจ
ติด เสน่ห์กามรสเร้า รึงใจ
เนื้อ สนิทติดทรวงใน ไขว่คว้า
ต้อง เสนห์ติดดังไฟ ฟอนอก
ใจ มืดมนสุดฟ้า ฝั่งน้ำ กาเม ฯ
๘๖๔. ไม่ตลอดรอดฝั่ง
ไม่่ อาจข้ามฝั่งพ้น สาคร
ตลอด ออกนอกสันดอน ปากน้ำ
รอด จากมัจฉาสมร แม่ดุจ ฉลามแฮ
ฝั่ง อยู่ไกลเกินก้ำ ตกน้ำ กาเม ฯ
๘๖๕. เชื่อตายตายเปล่า
เชื่อ ง่ายโดยไม่ได้ ตรึกตรา
ตาย ดั่งเกี่ยวหญ้าคา แฝกไว้
ตาย ต้ังแต่เกิดมา ไม่รอด
เปล่า ประโยชน์โสตถิ์ไร้ เพราะไร้ สติครอง ฯ
๘๖๖. ดินไม่กลบหน้า
ดิน ยังเดินอยู่ได้ ตีนฉัน
ไม่ พลิกกลับไปผัน สู่ฟ้า
กลบ ทับร่างกายพลัน ตายดับ แล้วแฮ
หน้า ยักษ์หน้ามารท้า อย่าข้าม อย่ากราย ฯ
๘๖๗. ตีกลองสองหน้า
ตี กลองแขกนั่งหน้า ตาลอย
กลอง เล่นสองมือคอย ขยับย้ำ
สอง หูนั่งฟังพลอย ตีส่ง เพลงแฮ
หน้า นักตีกลองซ้ำ ส่ายเข้า เสียงเพลง ฯ
๘๖๘. ตีตนก่อนไข้
ตี อกฟกช้ำชอก บอกเขา
ตน ป่วยไข้ไม่เบา เคราะห์ร้าย
ก่อน ไข้จับนอนเซา เศร้าโศก
ไข้ ไม่เป็นเต้นคล้าย ยักษ์เข้า เจ้าสิง ฯ
๘๖๙. ตีปลาหน้าไซ
ตี น้ำทำศัพท์ให้ เสียงดัง
ปลา ว่ายเข้าพะนัง กักไว้
หน้า ท่าที่ปลากประดัง ว่ายสู่ ลอบแฮ
ไช ที่ดักปลาไร้ ไม่เข้า ลอบไช ฯ
๘๗๐.. ไต่ไม้ลำเดียว
ไต่ ตะพานพาดไม้ ลำเดียว
ไม้ สั่นหวั่นหวาดเสียว ปอดไส้
ลำ ไม้ไผ่ยังเรียว ลำเล็ก
เดียว โดดดั่งคนไร้ เพื่อนพ้อง ช่วยเหลือ ฯ
๘๗๑ แล่เนื้อเถือหนัง
แล่ โคควายฆ่าแล้ว ปรารถนา
เนื้อ สดเอาเกลือทา ตากแห้ง
เถือ ไส้เครื่องในมา ต้มพล่า กินเฮย
หนัง ตากไว้หน้าแล้ง ฟั่นใช้ เชือกหนัง ฯ
๘๗๒. ข้าวเจ้าข้าวเหนียว
ข้าว ที่คนภาคใต้ ภาคกลาง กินแฮ
เจ้า โปรดพวกขุนนาง ชอบเคี้ยว
ข้าว ที่พวกคนทาง ลาวชอบ กินแฮ
เหนียว หนืดพวกเจ้าเจี้ยว เรียกข้าว เหมือนกัน ฯ
๘๗๓. ข้าวนึ่งข้าวหุง
ข้าว เหนียวนั้นท่านใช้ นึ่งกิน
นึ่ง จับปั้นใส่บิณฑ บาตรได้
ข้าว เจ้าใส่หม้อดิน หุงเดือด
หุง กับนึ่งนี่ใช้ แก่ข้าว ต่างพันธุ์ ฯ
๘๗๔. ข้าวสารกรอกหม้อ
ข้าว ที่ตำกรอกหม้อ ทุกวัน
สาร แก่นข้าวเปลือกสัน เปลือกทิ้ง
กรอก ข้าวใส่หม้อกัน คนเรียก ขานแฮ
หม้อ ชือ่บ้านหม้อกลิ้ง ชื่อทิ้ง นามกร ฯ.
๘๔๕. ศีลขาดศีลทะลุ
ศีล ประดุจด่ังผ้า กาสา พัสตร์เฮย
ขาด วิ่นปกกายา ไม่ได้
ศีล ดั่งบาตรภิกขา จารรับ ข้าวแฮ
ทะลุ รั่วก้นบาตรใช้ ไม่ได้ ฉันใด ฯ
๘๔๖. ศีลด่างศีลพร้อย
ศีล ประดุจดั่งผ้า กาสา
ด่าง เปรอะสกปรกพา กลิ่นคลุ้ง
ศีล ดั่งกลดพระภา วนานั่ง ในเฮย
พร้อย ปรุยุงเข้ามุุ้ง ขาดใช้ ฉันใด ฯ
๘๔๗. เด็กด้อยโอกาส
เด็ก เกิดมายากไร้ อนาถา
ด้อย ช่องการศึกษา ใฝ่รู้
โอ ภาสฉลาดวาสนา ไม่ช่วย
กาส จะแข่งขันผู้ อื่นได้โดยไฉน ฯ
๘๔๘. ผู้บังเกิดเกล้า
ผู้ ชุบชีวิตให้ เกิดมา
บัง คับเป็นมนุสสา ชีพได้
เกิด ด้วยบิดามา ตุเรศ
เกล้า เกศประนมไหว้ กราบเท้าบูชา ฯ
๘๔๙. พ่อแม่ครูบา
พ่อ คือพระเศกสร้าง ชีวิต
แม่ ถ่ายทอดโลหิต เลือดเนื้อ
ครู ผู้สั่งสอนศิษย์ รู้วิชชาแฮ
บา ช่วยบวชเอื้อเฟื้อ เพื่อรู้ สัจธรรม ฯ
๘๕๐. ปู่ย่าตายาย
ปู่ เป็นต้นโคตรเหง้า เผ่าพันธุ์
ย่า แผ่นพื้นดินอัน ใหญ่กว้าง
ตา ด่ั่งแม่น้ำผัน มาแต่ ป่าแฮ
ยาย ดั่งสายน้ำสร้าง ชีพให้ เกิดมี ฯ
๘๕๑.พระเจ้าสูงสุด
พระ ผู้ศักดิ์สิทธิ์สร้าง สัตว์มนุษย์
เจ้า แห่งการเกิดผุด ชาตินี้
สูง ต่ำเพราะกรรมอุด หนุนส่ง มาแฮ
สุด แต่กรรมนำชี้ ชาติให้ เกิดมา ฯ
ใจ ญาติไมรู้ชี้ นับเนื้อ เชื้อไข ฯ
๘๕๓. คนรวยตายเร็ว
คน มีทรัยพ์นับล้าน รวยเกิน
รวย นักมักเพลิดเพลิน โลกนี้
ตาย ทับอยู่บนเงิน ทองที่ ถมแฮ
เร็ว มากไม่อยากลี้ ลับทิ้ง ศฤงคาร ฯ
๘๕๔. คนจนตายช้า
คน อดอยากยากไร้ อนาถา
จน นักถือกะลา ค่ำเช้า
ตาย เม่ื่อแก่เต๋าชรา ลำบาก
ช้า มากอยากหนีเศร้า โศกพ้น อนาถา ฯ
๘๕๕. คนในอยากออก
คน ที่เคยอยู่รั้ว วัดวัง
ใน ขอบเขตคุมขัง คุกล้อม
อยาก อยู่ป่าไม้บัง ร่มรื่้น
ออก สู่อิสระพร้อม สรรพด้วย เสรี ฯ
๘๕๖. คนนอกอยากเข้า
คน ไม่เคยอยู่รั้ว วัดวัง
นอก เขตกำแพงบัง รอบไว้
อยาก อยู่วัดวาหวัง ว่าสุข สงบแฮ
เข้า อยู่ไม่นานให้ เร่าร้อน นอนไฟ ฯ
๘๕๗.นอนสูงนอนคว่ำ
นอน อยู่บนคบไม้ กลางไพร
สูง กว่าฝูงสัตว์ใน ป่ากว้าง
นอน ดูสัตว์เดินไป บนแผ่น ดินแฮ
คว่ำ พักตร์แลดูข้าง ล่างล้วน ดิ้นรน ฯ
๘๕๘. นอนต่ำนอนหงาย
นอน อยู่บนภาคพื้น พสุธา
ต่ำ กว่าปวงประชา ไพร่ฟ้า
นอน ดูมนุษย์นานา ในโลก
หงาย พักตร์แลดูหน้า ท้ัวหน้า มีจน ฯ
๘๕๙. คนตายเหมือนหมา
คน ใหญ่คนเล็กน้อย จนมี
ตาย ลับดับชีวี ล่วงแล้ว
เหมือน กันหมดเป็นผี เหม็นเน่า
หมา กับคนไม่แคล้ว เน่าแล้ว ฝังเผา ฯ
๘๖๐. ตีนโรงตีนศาล
ตีน กะไดพาดขึ้น เรือนชาน
โรง แห่งตุลาการ นั่งโก้
ตีน ท่านใหญ่ต้องกราน ก้มกราบ
ศาล ท่านเมตตาโอ้ อวดรู้ จักกัน ฯ
