๔๐๑. ดินน้ำไฟลม
ดิน เป็นธาตุุหนึ่ง ผสมกัน
น้ำ ช่วยชุบชีวัน เกิดเกล้า
ไฟ อบอุ่นกายอัน อุบัติเกิดนา
ลม ส่งวิญญาณเข้า ร่วมสร้างชีวี ฯ
๔๐๒. เกิดแก่เจ็บตาย
เกิด กายมีร่างแล้ วิญญา
แก่ เฒ่าทุกเวลา ล่วงพ้น
เจ็บ ดับกลับตั้งต้น เกิดซ้ำแสนหน ฯ
๔๐๓. พระเจ้าสร้างมนุษย์
พระ ผู้ใหญ่เลิศล้น โลกา
เจ้า โลกมีฤทธา เลิศแท้
สร้าง สิ่งชั่วร้ายมา ในโลก
มนุษย์ โลกต้องยอมแพ้ พระเจ้าใจทราม ฯ
๔๐๔. เวียนว่ายตายเกิด
เวียน ตายเวียนเกิด แสนหน
ว่าย ดั่งปลาว่ายวน น่านกว้าง
ตาย แล้วเกิดเป็นคน เป็นสัตว์
เกิด ชั่วเกิดดีบ้าง บ่มด้วยบุญกรรม ฯ
๔๐๕. รู้เนื้อรู้ตัว
รู้ สติตัวชั่วช้า เลวทราม
เนื้อ นิ่มแม่นงราม กอดไว้
รู้ ว่าแม่สาวงาม คือทราก ศพแฮ
ตัว ย่อมพ้นทุกข์ได้ หากรู้ สัจธรรม ฯ
๔๐๖. ฝนทั่งเป็นเข็ม
ฝน เหล็กแท่่งใหญ่ให้ อดทน
ทั่ง แท่งใหญ่นั่งฝน ค่ำเช้า
เป็น แท่งเล็กนิดจน เรียกว่าเข็มแฮ
เข็ม เหล็กเล็กคนเฝ้า ทุบให้เป็นเข็ม ฯ
๔๐๗. สุดหล้าฟ้าเขียว
สุด ไกลยามรักใกล้ นิดเดียว
หล้า แหล่งไกลไพรเขียว ขอบฟ้า
ฟ้า ไกลแต่แลเหลียว พบแผ่น ฟ้าแฮ
เขียว อยู่ในป่ากล้า พบช้างเสือสิงห์ ฯ
๔๐๘. ฟังไม่ได้ศัพท์
ฟัง เสียงแต่ไม่รู้ ภาษา
ไม่ ทราบว่าเสียงกา ไก่แจ้
ได้ แต่นึกตรึกตรา ต่างต่าง
ศัพท์ ไม่แจ้งแต่แก้ ลากเข้าบาลี ฯ
๔๐๙. จับมากระเดียด
จับ ศัพท์มาคิดค้น ภาษา
มา นั่งนึกตรึกตรา ป่าากว้าง
กระ สับกระส่ายหา ภาษิต
เดียด ดัดหัดลากข้าง อวดอ้างโอหัง ฯ
๔๑๐. ขี้เกียจหลังยาว
ขี้ คร้านงานไม่สู้ หนักเบา
เกียจ กิจการงานเอา เปรียบแท้
หลัง แอบแนบโดนเสา เหงาง่วง
ยาว เหยียดนอนหลับแต้ ตื่่นขึ้นตอนกิน ฯ
๔๑๑. นั่งหาวนอนหอ
นั่ง ซึมเซื่องเชื่องช้า ตาปรอย
หาว ไม่่หยุดหย่อนหอย ปากอ้า
นอน แต่ป่ายควายคอย ย่ำค่ำ
หอ นกนั่งคอยถ้า แม่เหย้าเข้าหอ ฯ
๔๑๒. ฝนทั่งเป็นเข็ม
ฝน เหล็กแท้งใหญ่ให้ เป็นเข็ม
ทั่ง ใหญ่ฝนให็เต็ม ที่ไว้
เป็น เหล็กเล็กใช้เล็ม เก็บเย็บ ผ้าแฮ
เข็ม เล็กเพราะคนใช้ ทั้งฆ้อนทุบตี ฯ
๔๑๓. ตีงูหลังหัก
ตี สัตว์มีพิษร้าย กัดตาย
งู รอดมักอันตราย มากล้น
หลัง มันเดาะเจ็บหมาย พยาบาท
หัก แต่หลังเลื้อยด้น กัดแค้นแทนคุณ ฯ
๔๑๔. ขี้ฉ้อตอแหลด
ขี้ ข้าหน้าวอกเว้า ทรลักษณ์
ฉ้อ ฉกฉวยล้วงลัก รอบบ้าน
ตอ หลดตอล่อมัก โกหก
แหลด ่ล่อ กล้าหน้าด้าน จับได้ปากแข็ง ฯ
๔๑๕. เต่าใหญ่ไข่กลบ
เต่า หับเต่าอุบทั้ง เต่านา
ใหญ่ เท่าฝ่ามือมา ปกป้อง
ใช่ ทำคว่าำหัวคา หลังเต่า
กลบ เต่าตัวใหญ่จ้อง เนตรต้องตาโต ฯ
๔๑๖. หมาเหมือนเจ้าของ
หมา นายพรานล่าเนื้อ ในไพร
เหมือน ดั่งนายพรานใจ ดุร้าย
เจ้า นายจิตนิสัย เป็นอย่างไรเฮย
ของ แปลกหมามันคล้าย กับเจ้าของหมา ฯ
๔๑๗. ลูกน้องเหมือนนาย
ลูก ศิษย์ที่ใกล้ชิด สนิทใจ
น้อง ย่อมสืบนิสัย พี่น้อง
เหมือน พ่อแม่ไม่ไกล กันมาก
นาย ชั่วลูกน้องต้อง ชั่วแม้นเหมือนนาย ฯ
๔๑๘. ตัวตายตัวแทน
ตัว เก่งในพวกพ้อง ครองโขลง
ตาย ฉับพลันตายโหง ดับสิ้น
ตัว รองจากนายโรง คนก่อน
แทน ลุูกพี่ไม่่สิ้น สุดม้วยมีแทน ฯ
๔๑๙. ฤาษีเลี้ยงลิง
ฤา ชาดาบสก้อง กลางไพร
ษี สิทธิ์มีจิตใจ ผ่องแผ้ว
เลี้ยง เจ้าสัตว์มือไว ใจเมตตาแฮล
ลิง เที่ยวลักของแล้ว ส่งเลี้ยงฤาษี ฯ
๔๒๐. ยกก้นตนเอง
ยก ก้นคนอื่นใช้ น่าแบก
ก้น หนักมักบอกแขก แบกได้
ตน ขึ้นนั่งสาแหรก คานหาบ หามแฮ
เอง ชั่วยกก้นให้ ห่างขี้่หนีเหม็น ฯ
