๖๐๑. ถึงพริกถึงขิง
ถึง ใจคนขับร้อง เสพา
พริก เหยาะรสวาจา เผ็ดร้อน
ถึง ใจพวกคนฮา กันลั่น
ขิง ข่าแกงตักร้อน ล่อน้ำ ลายไหล ฯ
๖๐๒. ถึงลูกถึงคน
ถึง ใจเล่นตะกร้อ มวยไทย
ลูก ศอกเข่าว่องไว ตอบโต้
ถึง แพ้ไม่เสียใจ พวกนัก เลงแฮ
คน ชกมวยไม่โม้ หมัดเท้า เข่าดี ฯ
๖๐๓. ทองไม่่รู้ร้อน
ทอง คำตกน้ำไม่ ลอยไหล
ไม่ มวดม้วยเมื่อไฟ ลุกไหม้
รู้ ว่าธาตุทองใคร ชมชอบ
ร้อน เท้าร้อนทนได้ ชื่อเชื้อ ทองดี ฯ
๖๐๔. นักเเขียนไส้แห้ง
นัก เลงเก่งกาจข้าง ประพันธ์
เขียน ทุกค่ำคืนวัน พร่ำพร้อง
ไส้ ทุกขดอุดตัน อดอยาก
แห้ง เหี่ยวโดดเดี่ยวทอ้ง แสบไส้ เป็นหนอง ฯ
๖๐๕. นักกวีผีสิง
นัก เลงกลอนกาพย์ร้อย โคลงกลอน
กวี พจน์จดอักษร สอดไว้
ผี คือเทพหลอกหลอน ยวนยั่ว ใจเฮย
สิง จิตนักกวีให้ เคลิบเคลิ้ม หลงใหล ฯ
๖๐๖. คางคกขึ้นวอ
คาง ยื่นตื่นเต้นนั่ง บนวอ
คก ดั่งบุรุษทร ชาติไซร้
ขึ้น แคร่ท่านยกยอ ยศใหญ่
วอ ท่านวางทิ้งไว้ ถูกช้าง เหยียบตาย ฯ
๖๐๗. หอมปากหอมคอ
หอม คำท่านเทศน์พร้อง คำพระ
ปาก ท่านสอนธรรมะ เพราะพริ้ง
หอม โสตรสดับสาระ มีแก่น ธรรมแฮ
คอ ไม่โก่งเสียงก้อง ไก้แจ้ แซ่เสียง ฯ
๖๐๘. เพียงพอกินอยู่
เพียง เพื่อเลี้ยงชีพยั้ง อยู่นาน
พอ แก่กิจการงาน เรียบร้อย
กิน เพื่ออิ่มอาหาร ไม่อดอยากแฮ
อยู่ ไม่เกินหนึ่งร้อย ขวบแล้วมรณา ฯ
๖๐๙. ตั้งศาลเพียงตา
ต้ัง เครื่องเสวยเซ่นไหว้ เทวดา
ศาล ปักเพื่อบูชา พ่อเจ้า
เพียง แต่ยกหัตถา ตั้งสัตย์
ตา เพ่งเพียงเสมอเท้า ท่านเบื้อง บนสูง ฯ
๖๑๐. ต้ังสัตย์สาบาล
ต้ัง จิตสุจริตทั้ง กายใจ
สัตย์ จะถึอมั่นใน พระเจ้า
สา ชีพตราบตายไป ปรโลก
บาล พ่อปกเกศเกล้า ตราบเข้า สรวงสวรรค์ ฯ
๖๑๑. ยื่่นหมูยื่นแมว
ยื่น มือยอมยกให้ เขาไป
หมู ที่แล่เนื้อใน ออกแล้ว
ยื่น รับลูกแมวใจ รักลูก แมวแฮ
แมว ไม่อยู่หนีแคล้ว คลาดช้ำ เสียสอง ฯ
๖๑๒. ขี้หดตดหาย
ขี้ คนตกอกอื้ง ตลึงงัน
หด กลับหายไปพลัน หมดสิ้น
ตด ไม่ออกอุดตัน ไส้ตีบ
หาย อกหายใจดิ้น โดดลี้ หนีตาย ฯ
๖๑๓. ติเรือทั้งโกลน
ติ คนถากท่อนไม้ ทั้งโคน
เรือ ท่านถากไม้โกลน ร่างไว้
ทั้ง ยังไม่เสร็จโดน คนติ
โกลน แต่รูปเรือให้ เสร็จแล้ว มาชม ฯ
๖๑๔. ขวัญหนีดีฝ่อ
ขวัญ เอยเคยอยู่่คุ้ม ครองใจ
หนี ลิบลิ่วลอยไป ป่ากว้าง
ดี ที่อยู่ภายใน ไตตับ
ฝ่อ แฟ่บอกใจว้าง เหว่โอ้ อนาถา ฯ
๖๑๕. ข้าวแดงแกงร้อน
ข้าว สุกแต่สักก้อน กำมือ
แดง ด่างที่ท่านถือ ยื่นให้
แกง สักหนึ่งช้อนคือ คุณท่าน
ร้อน พึ่งเย็นท่านได้ อย่ารู้ลืมคุณ ฯ
๕๘๕. ตะบองยอดเพ็ชร
ตะ บองที่ยักษ์ใช้ วัดโพธิ์
บอง ที่บ้องอันโต ใหญ่แท้
ยอด ที่เลี่ยมเพ็ชรโว หารพูด ผวนแฮ
เพ็ด ที่พูดเล่นแก้ เคล็ดให้ หนุ่มสาว ฯ
๕๘๖. ผีซ้ำด้ามพลอย
ผี ป่าสิงป่วยไข้ เจียนตาย
ซ้ำ พ่อหมอผีพราย หลอกไข้
ด้าม มีดพ่อหมอหมาย มาเชือด เลือดแฮ
พลอย เชือดเลือดเนื้อให้ ป่วยไข้ ซ้ำสอง ฯ
๕๘๗. บ้านนอกขอกนา
บ้าน นาคราเมื่อเข้า กรุงไกร
นอก แบบธรรมเนียมใด ไม่แจ้ง
ขอก นาขอกไร่ไกล ปื่นเที่ยง
นา ไม่มีข้าวแล้ง รับจ้าง กลางกรุง ฯ
๕๘๘. หูป่าตาเถื่อน
หู กะทะไม่รู้ จักฟัง
ป่า เถื่อนเหมือนมาบัง เนตรไว้
ตา ไม่ค่อยเคยสัง เกตุสิ่ง แปลกแฮ
เถือน เพราะความยากไร้ ขาดไร้ การศึกษา ฯ
๕๘๙.ทำดีได้ดี
ทำ สิ่งใดย่อมได้ ผลมา
ดี ที่ทำนาพา เลิศล้น
ได้ รับสิ่งศึกษา พาฉลาด
ดี เมื่อเริ่มต้ังต้น ตลอดท้าย ได้ดี ฯ
๕๙๐. ทำชั่วได้ชั่ว
ทำ บาปย่อมได้รับ ผลบาป
ชั่ว ที่เราหามหาบ แบกไว้
ได้ รับทุกข์เป็นลาภ มาเพ่ิ่ม พูนแฮ
ชั่ว ที่เราทำได้ ชั่วร้าย กลับมา ฯ
๕๙๑. คนจนเล่นหวย
คน ยากอยากได้ลาภ แก้จน
จน ยากจึงดิ้นรน ไขว่คว้า
เล่น หวยเล่นเบอร์วน เวียนเล่น
หวย ไม่ถูกพระบ้า บอกใบ้ให้จน ฯ
๕๙๒. ลูกดอกนอกช่อ
ลูก ธนุพู่ผูกด้วย สำลี
ดอก ใช่ดอกมาลี พิษร้าย
นอก จากเป่าปักษี เป่ากบ ตายแฮ
ช่อ ออกดอกนอกคล้าย ลูกชุ้ สู่สม ฯ
๕๙๓. หลงทางฟังเสียงกู่
หลง เดินในป่ากว้าง กลางไพร
ทาง ไม่เคยเดินไกล รกเลี้ยว
ฟัง เสียงกู่เพื่อนใน แนวป่า
เสียงกู่ ตามเสียงเลี้ยว กลับได้ไมหลง ฯ
๕๙๔. หลงรูกู่ไม่กลับ
หลง รักนางแน่งน้อย กลอยใจ
รู เรี่ยวเที่ยวหลงใหล ค่ำเช้า
กู่ เรียกสักเท่าไร ไม่กลับ คืนแฮ
ไม่กลับ หลังคืนเข้า หับห้องเมียหลวง ฯ
๕๙๕. เนื้อเต่ายำเต่า
เนื่้อ หนุ่มกระทบเนื่้อ นางสาว
เต่า ย่อมนิ่งทนหนาว อุ่นร้อน
ยำ เนื่้อเต่าอร่อยราว เสพรส ทิพย์แฮ
เต่า ที่ยำเนื้อก้อน เต่าน้ัน สนกหนัง ฯ
๕๙๖. จองหองพองขน
จอง ของจับต้องว่า ของตน
หอง ว่าของคำคน พูดพลั้ง
พอง คอขู่ผู้ยล ลิงวอก
ขน สัตว์มันชันต้ัง เพราะโอ้ โอหัง ฯ
๕๙๗. ดื้อด้านขวานถาก
ดื้อ กระด้างอวดดื้อ ถือดี
ด้าน ดั่งหนังหมามี โรคเรื้อน
ขวาน ไม่อยากถากตี กลัวติด โรคแฮ
ถาก ดั่งถากไม้เปื้อน คูถเปื้อนหัวขวาน ฯ
๕๙๘. คนรวยเล่นหุ้น
คน มีทรัพย์นับล้าน บ้านโต
รวย มากยิ่งโลโภ อยากได้
เล่น หุ้นมากอักโข เล่นปั่น หู้นแฮ
หุ้น ตกเศรษฐีไข้ เลือดขึ้น สมองตาย ฯ
๕๙๙. มะพร้าวตื่นตก
มะ นาวมะกรูดทั้ง มะละกอ
พร้าว ดกลูกเต็มคอ ต่ำต้อ
ตื่น เช้าไม่เหลือหลอ คนเก็บ หมดแฮ
ตก นักตนมักล้อ มะพร้าว ตื่นผล ฯ
๖๐๐. ยาจกตื่นมี
ยา ตราขอแบ่งข้าว เขากิน
จก นับมีทรัพย์สิน สิบเบี้ย
ตื่น เต้นไม่ผันผิน มองเพื่่อน
มี เก็บชายพกเตื้ย ค่อมค้อม กลัวขโมย ฯ
๕๗๑. รู้หลีกเป็นหาง
รู้ ว่าภัยอยู่ข้าง หนใด
หลีก อย่าเข้าใกล้ใน แห่งนั้น
เป็น นกหลบหลีกภัย เพื่อรอด ตัวแฮ
หาง อย่าปกปิดกั้น หลีกพ้น รูทวาร ฯ
๕๗๒. อวดฤทธิ์อวดเดช
อวด พิษแมงป่องต้อง ชูหาง
ฤทธิ์ มากงูจงอาง เชื่องช้า
อวด อำนาจมักวาง ท่าข่ม คนแฮ
เดช ต่ำต้องอวดกล้า ปากโป้้ง เสียงดัง ฯ
๕๗๓. ผู้ดีแปดแปรก*
ผู้ ดีเกิดแต่เจ้า สูงศักดิ์
ดี แต่เกิดมามัก เรียบร้อย
แปด เปื้อนท่านชอบชัก ผ้าปก ปิดแฮ
แปรก ที่อมเพลาอ้อย อิ่งไว้ ภายใน ฯ
๕๗๔. กระดูกร้องได้
กระ ดกหัวเรียกร้อง ยุติธรรม
ดุก ที่ขาวกล่าวคำ พูดได้
ร้อง ไห้เรียกคนทำ บาปฆ่า ตนแฮ
ได้ รับโทษทัณฑ์ให้ โลกรู้ คนเห็น ฯ
๕๗๕. ไม้สั้นรันขี้
ไม่้ คมแฝกฝาดใช้ ตีรัน
สั้น แหย่โสโครกครัน อยู่ใกล้
รัน คนชั่วช้ามัน เหมือนคูถ
ขี้ ย่อมแปดเปื้อนให้ กลิ่นคลุ้ง เหม็์นโคลง ฯ
๕๗๖. ดอกทองท้องโต
ดอก มะดันดอกไม้ ธรรมดา
ทอง ที่ดองไว้ปรา กฎหน้า
ท้อง ใหญ่ที่มีทา รกอยู่
โต ครบสิบเดือนอ้า ปากร้อง ก้องเรือน ฯ
๕๗๗. เคราะห์หามยามร้าย
เคราะห์ มายามโชคร้าย แรงนัก
หาม หาบของคานหัก เดาะได้
ยาม เคราะห์หยุดเดินพัก ใต้ร่ม ไม้แฮ
ร้าย ยิ่งลิงเกาะใต้ พุ่มไม้รังแก ฯ
๕๗๘. เคราะห์ดีผีคุ้ม
เคราะห์ ร้ายหายหมดสิ้น ปลายปี
ดี ทุกอย่างดูดี รอบด้าน
ผี ไม่เบียดเบียนบี ทาโทษ
คุ้ม เย่าคุ้มเรือนบ้าน ปลอดพ้นโพยภัย ฯ
๕๗๙. เคราะห์ร้ายพรายรุม
เคราะห์ ร้ายหายหมดสิ้น ปลายปี
ร้าย ทุกอย่างร้ายแรง รอบด้าน
พราย ภูติต่างสำแดง ฤทธิ์เดช
รุม ย่ำยีผีบ้าน ไม่คุ้มครองเรือน ฯ
๕๘๐. ขึ้นช้างลงม้า
ขึ้น ขี่ช้างท่องบ้าน เมืองเหนือ
ช้าง ช่างใหญ่ดีเหลือ สนุกแท้
ลง ใต้ไม่ขี่เรือ ควบม้าขี่แฮ
ม้า ใหญ่กว่าช้างต้น ตลกแท้แต่จริง ฯ
๕๘๑. ขึ้นเหนือล่องใต้
ขึ้น เขาชอบขี่ช้าง ชมไพร
เหนือ เขตล้านนาไทย เถื่อนถ้ำ
ล่อง ใต้ล่องเรือไป เป็นสุข
ใต้ ล่องท่องชมน้ำ น่านฟ้า สีคราม ฯ
๕๘๒. กระต่ายตื่นตูม
กระ โดดโลดเต้นใต้ ต้นตาล
ต่าย ตกใจโจนทะยาน วิ่งด้น
ตื่น เต้นเที่ยวเล่าขาน ข่าวใหญ่
ตูม ตกลูกตาลต้น ว่าฟ้าผ่าหัว ฯ
๕๘๓. กระต่ายหมายจันทร์
กระ โดดโลดเต้นอยู่ ลานดิน
ต่าย ตื่นจันทร์เพ็ญผิน เพ่งฟ้า
หมาย ตาสิ่งโสภิณ บนฟาก ฟ้าแฮ
จันทร์ เด่นอยากเอื้อมคว้า ดอกฟ้ามาชม ฯ
๕๘๔. ไม้เท้ายอดทอง
ไม้ ถือผู้เฒ่าใช้ ยันทรง กายแฮ
เท้า ถ่อไม่ล้มลง ลื่นได้
ยอด ที่เลี่ยมทองคง หายาก
ทอง ท่านพูดเล่นให้ ล้ำลึกสำนวน ฯ
* แปรกเกวียนอมเพลาเกวียน ปิดเงียบ
๕๖๐. โลภมากอยากรวย
โลภ ลาภหาบแบกไว้ จนหนัก บ่าแฮ
มาก ไม่เคยรู้จัก อิ่มอ้วน
อยาก เป็นเศรษฐ๊สัก แสนโกฎิ
รวย นักมักแต่ล้วน แก่ล้ม ตายเร็ว ฯ
๕๖๑. โลภโมโทสัน
โลภ มากอยากได้แต่ เงินตรา
โม หะลุ่มหลงหา ทรัพย์ได้
โท สะเกิดโทสา ใครอย่า ขวางเฮย
สัน แบ่งทรัพย์สินไว้ ท่วมท้น จนตาย ฯ
๕๖๒. เต้นแร้งเต้นกา
เต้น เข้าจิกเนื้อเน่า นอนดิน
แร้ง จับจิกพลิกกิน ตับไส้
เต้น เข้าแย่งกาบิน มาร่วม วงเฮย
กา แย่งเนื่อมาได้ เศษเนื้อ เหลือเดน ฯ
๕๖๓. กินเศษกินเลย
กิน ผักปลาท่านทิ้ง ในครัว
เศษ เล็กเศษน้อยตัว อิ่มท้อง
กิน ไมมากนักกลัว ท่านจับ ได้แฮ
เลย ไม่เหลือเดนจ้อง จับคว้า มากิน ฯ
๕๖๔. โทสามาแขก
โท โสโทสะร้าย แรงนัก
สา หัสสากรรจ์นัก โกรธเกรี้ยว
มา เป็นแขกแบกหนัก เข้าช่วย หามแฮ
แขก ที่แปลกหน้าเบี้ยว บิดแม้น ยักษ์มาร ฯ
๕๖๕. เป็นตายไม่กลัว
เป็น พระอรหัตต์รู้ บุญกรรม
ตาย ไม่เกิดมาลำ บากแล้ว
ไม่ ใช่ปุถุชนทำ ชั่วบาป ไว้แฮ
กลัว เกิดตายไม่แคล้ว ทุกข์ซ้ำ แสนทน ฯ
๕๖๖. หลบลี้หนี่หน้า
หลบ หน้าไปอยู่ถ้า บาดาล
ลี้ ลับดำสายธาร น่านน้ำ
หนี เนตรพระยมบาล ไม่รอด ดอกแฮ
หน้า มนุษย์ไหนหนีล้ำ รอดได้ ไม่มี ฯ
๕๖๗. รู้หลบเป็นปีก
รู้ แอบซุ่มพุ่มไม้ ใบหนา
หลบ รอดพ้นปากกา เหยี่ยวได้
เป็น วิหคแสวงหา ทางรอด
ปีก หลีกกิ่งก้านไม้ หลบพ้น เจ็บตัว ฯ
๕๖๘. ดอกไม้ใกล้ทาง
ดอก บัวหลวงเด่นสล้าง กลางบึง
ไม้ จักสอยไม่ถึง ดอกฟ้า
ใกล้ มือมักเด็ดถึง ดมเล่น
ทาง ผ่านดอกไม้คว้า เด็ดทิ้งกลางทาง ฯ
๕๖๙. กินบ่อนนอนบ่อน
กิน นอนที่บ่อนเบี้ย โบราณ
บ่อน ถั่วโบเป็นสถาน เล่นเบี้ย
นอน อยู่สุขสำราญ บรุษ สตรีแฮ
บ่อน ที่นอนยั้วเยี้ย เล่นเบี้ย เสียตัว ฯ
๕๗๐. กงกรรมกงเกวียน
กง แห่งกรรมที่สร้าง ทุกวัน
กรรม ย่อมหนุนเวียนผัน ติดต้อย
กง จักรแห่งเกวียนมัน หมนอยู่
เกวียน ที่โคลากห้อย ติดเท้า โคเดิน ฯ
